Pengundi di negeri terbesar Malaysia itu bersedia untuk menolak pakatan pembangkang dalam pilihan raya pada hari Sabtu, meningkatkan tekanan ke atas Anwar Ibrahim untuk berundur sebagai ketua umum dan memaksa memikirkan semula strategi menjelang PRU15 yang mungkin akan diadakan tahun depan.
Pilihan raya di Sarawak di kepulauan Borneo menunjukkan satu lagi kekalahan besar kepada Pakatan Harapan pimpinan Anwar.
Itu diberikan kerana parti-parti tempatan yang telah menguasai negeri ini sejak merdeka adalah sealiran dengan United Malays National Organisation yang memerintah.
Pembangkang telah pun dibelasah bulan lalu dalam pilihan raya negeri di semenanjung Malaysia hasil kempen UMNO yang diketuai oleh bekas perdana menteri Najib Razak yang memalukan yang memberi tumpuan untuk memulihkan ekonomi yang dilanda pandemik.
Najib mengecam pembangkang kerana memperkatakan perbicaraan rasuahnya yang dikaitkan dengan dana negara 1MDB yang bermasaalah, walaupun mahkamah rayuan mengekalkan keputusan bersalah sejurus selepas pilihan raya.
UMNO tidak bertanding dalam pilihan raya Sarawak, lebih suka menyokong parti tempatan di negeri yang kaya dengan sumber itu.
Kemenangan pasti mereka akan membantu ia mengukuhkan kuasa selepas parti pro-Melayu itu kembali ke kerusi tertinggi kerajaan empat bulan lalu dan boleh membawa ke hadapan dalam pilihan raya umum akan datang yang mesti diadakan menjelang 2023.
Menyalahkan kepimpinan Anwar sahaja atas ketidakupayaan Pakatan Harapan untuk membuat apa-apa kemajuan di Sarawak akan “mengharapkan penyelesaian segera, tetapi sedikit sahaja akan berubah,” kata Wong Chin Huat, seorang profesor sains politik di Pusat Pembangunan Mampan Jeffrey Sachs di Universiti Sunway di Malaysia.
Pakatan Harapan perlu berubah menjadi gabungan berasaskan dasar dan bukannya pakatan berasaskan pilihan raya semata-mata dan membentuk kabinet bayangan jika mahu bersaing, kata Wong.
“Dengan kabinet bayangan, bakal pewaris Anwar akan muncul secara semula jadi.
“Tanpa itu, kapten baharu tanpa pasukan yang berfungsi tidak akan menyimpan sebarang keterujaan untuk masa yang lama.”
Nasib Anwar sendiri juga semakin merosot seiring dengan pakatan pembangkang.
Terdapat gesaan supaya beliau meletakkan jawatan dan memberi laluan kepada pemimpin muda selepas penampilan suram pada pilihan raya negeri Melaka yang menyaksikan partinya sendiri terhapus sepenuhnya.
Anwar telah mengakui gesaan dalam pakatan pembangkang untuk berundur tetapi telah menolak keperluan untuk berbuat demikian segera.
Parti Keadilan Rakyat Anwar masih menyokong beliau sebagai ketua pembangkang, walaupun pemilihan parti dalaman yang mesti diadakan menjelang Mei 2023 boleh melihat beberapa perubahan.
“Kami tidak nampak perubahan di bahagian paling atas.
“Keadilan akan mengadakan pemilihan parti tidak lama lagi yang akan menyaksikan barisan yang lebih jelas dan lebih muda selepas Anwar, tetapi Anwar akan tetap mengetuai kempen untuk PRU15,” kata Nik Nazmi Nik Ahmad, ahli parlimen PKR, merujuk kepada pilihan raya umum akan datang.
Anwar telah bergelut selama beberapa dekad untuk mengambil alih kuasa di Malaysia.
Beliau dilihat sebagai pengganti Mahathir Mohamad pada 1990-an sebelum dipecat dan dipenjara enam tahun kerana salah guna kuasa dan liwat.
Dia kembali ke penjara sekali lagi pada 2015 atas pertuduhan liwat berikutnya semasa Najib menjadi perdana menteri.
Hanya selepas parti Anwar bergabung tenaga dengan kumpulan pembangkang lain dan musuh lamanya Mahathir untuk menggulingkan UMNO dalam kemenangan mengejut dalam pilihan raya barulah dia dibebaskan, berkat pengampunan diraja.
Tetapi gilirannya pada tugas teratas masih mengelaknya.
Mahathir, yang sepatutnya memberi laluan kepada Anwar untuk menjadi perdana menteri, terus menolak tarikh penyerahan yang akhirnya membawa kepada keruntuhan kerajaan.
Luar Bandar Sarawak
Anwar dan Mahathir terutamanya mengetuk kekecewaan pengundi terhadap UMNO dalam pilihan raya 2018 untuk menang besar, memberi tumpuan kepada masalah Najib dengan dana negara yang sarat hutang 1MDB.
Ini tidak begitu menarik di kawasan pedalaman Sarawak dahulu dan sekarang, kerana ikrar membina jalan raya dan meningkatkan pendapatan adalah isu utama.
“Sangat, sangat sukar untuk memecat kerajaan di sana,” kata James Chin, seorang profesor di Universiti Tasmania.
Ini terutamanya kerana kebanyakan Sarawak terdiri daripada kampung-kampung kecil yang dinaungi oleh ketua-ketua kerajaan yang menentukan parti mana yang harus disokong oleh pengundi, katanya.
Pilihan raya di Sarawak sering menjadi peluang kepada pengundi untuk mendapatkan wang tunai dan pemberian makanan daripada parti pemerintah sebagai pertukaran sokongan mereka di peti undi, yang menyalahi undang-undang yang jarang dikuatkuasakan.
Kira-kira 1.25 juta pengundi di Sarawak akan memilih 82 ahli parlimen ke Dewan Undangan Negeri (DUN) dalam pilihan raya yang tertangguh berikutan darurat lima bulan akibat Covid yang ditarik balik pada November.
Walaupun pembangkang tidak dapat bersetuju mengenai siapa yang harus mengetuai kempen mereka untuk pilihan raya Sarawak, terdapat kata sepakat mengenai peruntukan kerusi dan mereka telah berkempen secara berasingan di bawah platform yang lebih longgar.
Sebilangan dalam Pakatan Harapan melihat bahawa sebagai peta jalan yang baik untuk pilihan raya umum akan datang, ia adalah pembalikan daripada strategi awal gabungan itu untuk bertanding di bawah logo parti Anwar pada pilihan raya 2018.
“Parti komponen harus menonjolkan manifesto mereka sendiri dan menggunakan logo mereka sendiri,” kata Nik Nazmi Nik Ahmad.
Pembangkang akan masuk ke Sarawak sebagai “underdog,” tambahnya, senario yang serupa dengan pilihan raya umum akan datang.
Bloomberg