Pilihan raya umum ke-15 November lalu mungkin menyaksikan prestasi Umno paling teruk dalam sejarahnya — tetapi ini tidak berlaku dalam sekelip mata.
Malah, penganalisis politik berkata, sokongan yang merosot itu terbukti seawal pilihan raya umum ke-12, yang berlaku pada 2008.
Syaza Syukri, penolong profesor sains politik di Universiti Islam Antarabangsa Malaysia, berkata ini akhirnya akan dikenali sebagai “tsunami politik”.
Tahun itu adalah kali pertama sejak pilihan raya umum 1969 Barisan Nasional (BN) tidak memenangi majoriti dua pertiga di Parlimen.
Pada masa yang sama, BN kehilangan Pulau Pinang, Selangor, Kedah dan Perak kepada Pembangkang, iaitu Pakatan Rakyat ketika itu dan dianggotai PKR, DAP dan PAS yang turut mengekalkan Kelantan.
Shaza berkata bahawa pengundi terus membelakangkan Umno pada 2013 apabila ia gagal mendapatkan undi popular, dan sokongannya semakin berkurangan sejak itu.
“Reformasi besar diperlukan untuk Umno mengubah haluan dan itu mungkin mengambil beberapa kitaran pilihan raya.
“Pasti tidak dalam masa terdekat ini,” katanya ketika dihubungi Malay Mail.
Situasi yang dihadapi Umno sekarang juga akan menjejaskan Pakatan Harapan (PH) secara negatif, dengan Perikatan Nasional (PN) muncul sebagai penerima kemungkinan.
“Penyokong Umno secara ideologi lebih dekat dengan PN berbanding PH.
“Jika penyokong Umno beralih kepada PN, kemungkinan besar PN mungkin menjadi blok terbesar.
“Adakah PN akan kembali berkuasa?
“Itu bergantung kepada bagaimana PN membina gabungan dengan GRS (Gabungan Rakyat Sabah) dan GPS (Gabungan Parti Sarawak).
“PN sendiri tidak boleh memenangi cukup kerusi untuk membentuk kerajaan persekutuan,” katanya.
Malah, beliau berkata peluang satu pakatan memenangi mana-mana pilihan raya dengan sendirinya kini sudah ketinggalan, khususnya bagi Umno.
“Walaupun Umno dan PH kini berada dalam gabungan, ia didalangi oleh pemimpin dan tidak disokong sepenuh hati oleh akar umbi.
“Penyokong Umno berasa tertekan untuk mengundi DAP, dan mereka yang hilang kepercayaan kepada parti itu berkemungkinan sama ada duduk di pilihan raya negeri atau memilih PN atas nama perpaduan politik Melayu,” katanya.
Titik tip
Menimbang, rakan kanan Akademi Penyelidikan Strategik Nusantara (NASR) Azmi Hassan berkata walaupun undi popular bukan satu-satunya penanda aras populariti sesebuah parti diukur, ia boleh menawarkan beberapa petunjuk tentang kesejahteraan parti.
Bagi Umno, beliau berkata undi popularnya semakin merosot sejak 2008.
“Pada 2004, Umno mempunyai 64 peratus undi popular, tetapi ia menurun kepada 55 peratus pada 2008, 53 peratus pada 2013, dan terendah 39 peratus pada 2018.
“Dalam pilihan raya terbaharu, PRU15, Umno hanya menerima 31 peratus undi popular, menunjukkan aliran menurun yang jelas.
“Akibatnya, jumlah kerusi yang dimenangi Umno juga menurun secara berkadar,” katanya.
Azmi berkata trend menurun dalam undi popular menunjukkan Umno tidak boleh memenangi pilihan raya sendiri sekarang.
“Memang benar dalam senario sekarang, Umno bukan sahaja sukar untuk membentuk kerajaan secara bersendirian, tetapi ini juga berlaku kepada parti lain, dan PRU15 menunjukkan walaupun PH memperoleh undi tertinggi, ia juga tidak dapat membentuk kerajaan.
“Jadi, selepas ini, saya fikir ia akan menjadi kaedah gabungan.
“Tiada satu parti pun boleh membentuk kerajaan dalam kes ini.
“Melainkan sebelum mana-mana pilihan raya umum, gabungan itu bergabung bersama sebagai gabungan baharu; barulah mereka boleh membentuk kerajaan persekutuan.
“Ini menunjukkan bukan sahaja Umno tetapi juga parti politik lain, termasuk dua gabungan lain, iaitu PH dan PN, memerlukan sedikit bantuan, semacam gabungan selepas pilihan raya umum untuk membentuk kerajaan persekutuan,” katanya.
Jika Umno tidak sihat dari segi politik, Azmi memberi amaran, ia akan menjejaskan PH, kerana BN dan PH bekerjasama.
Bagaimanapun, hasil kerjasama itu hanya dapat dilihat susulan keputusan enam pilihan raya negeri.
“Dalam kerajaan campuran, ketiga-tiga parti itu, dilihat mempunyai keupayaan untuk memperoleh atau mempengaruhi undi Melayu — Umno, PKR dan Amanah — hanya Umno yang mempunyai keupayaan dan kekuatan paling kuat untuk berbuat demikian.
“Tetapi Umno berada pada tahap paling lemah sekarang.
“Terdapat beberapa keraguan sama ada Umno boleh menarik undi Melayu, terutama dengan PAS dan Bersatu dalam gambar.
“Umno yang lemah akan menjejaskan PH dan juga kerajaan campuran secara negatif dalam pilihan raya negeri atau pun pilihan raya umum ke-16.
“Dengan Umno mengheret PH kerana mereka bekerjasama, ia akan menawarkan peluang kepada PN untuk mengembalikan kuasa pada pilihan raya umum akan datang, tetapi tidak sebelum ini, seperti selepas kerajaan campuran menamatkan penggalnya,” kata Azmi.
Isu yang tidak dapat diselesaikan
Menerusi pemerhatian di lapangan, Mohammad Tawfik Yaakub, pensyarah kanan Jabatan sains politik, pentadbiran awam dan kajian pembangunan Universiti Malaya, berkata trend menurun menunjukkan Umno masih berdepan masalah berlarutan berkaitan sokongan dalaman dan luaran yang masih belum selesai. ditangani dengan baik oleh pimpinan parti.
“Bagi saya, Umno memerlukan sedikit sentuhan ajaib oleh kepimpinannya untuk melonjakkan prestasi parti pada pilihan raya negeri akan datang.
“Sebagai contoh, presiden parti Datuk Seri Ahmad Zahid Hamidi tidak perlu mengetuai jentera parti secara aktif dalam enam pilihan raya negeri.
“Dia boleh menyerahkannya kepada timbalannya,” kata Tawfik ketika dihubungi.
Tambahnya, Umno-BN tidak boleh terlalu mendesak untuk bertanding di kawasan yang majoritinya terdiri daripada pengundi bukan Melayu.
Beliau berkata mereka juga perlu mengurangkan jumlah calon bagi kerusi DUN tertentu yang mencabar untuk dimenangi seperti di kubu kuat PN Kelantan dan Terengganu.
Di samping itu, Tawfik berkata sokongan yang merosot kepada Umno membayangkan parti itu akan menghadapi pertempuran yang sukar dalam pilihan raya negeri, kerana beberapa kerusi DUNnya jatuh di bawah kerusi parlimen yang dimenangi PN pada PRU15, dan oleh itu, berisiko bertukar tangan.
“Sebagai contoh, Bandar Baharu yang diwakili Umno berada di bawah kerusi Parlimen Kulim Bandar-Baharu yang dimenangi PN pada PRU15.
“Kerusi DUN Sungai Panjang (yang disandang Umno) dalam kawasan parlimen Sungai Besar turut dimenangi PN pada PRU15.
“Walaupun Umno melalui BN bekerjasama dengan PH menentang PN secara satu lawan satu, strategi ini masih belum diuji dalam suasana pilihan raya selepas PRU15,” katanya.
Tawfik juga menegaskan bahawa penyokong BN dan PH, yang masih enggan bekerjasama secara politik sehingga hari ini, boleh menjejaskan prestasi mereka pada pilihan raya negeri akan datang.
Malah, beliau berkata pelbagai isu yang tidak dapat diselesaikan, termasuk pemecatan pemimpin parti, penolakan kepimpinan Zahid oleh beberapa puak dalam Umno, dan kes mahkamah membabitkan pemimpin parti, telah menjejaskan sokongan kepada Umno.
Panjang lengan
Bergema Shaza dan Azmi, Tawfik juga memberi amaran bahawa PH akan terjejas oleh populariti pilihan raya Umno yang semakin pudar.
Beliau mencadangkan gabungan pimpinan Anwar perlu menjauhkan diri daripada Umno-BN dalam pilihan raya negeri dan memberi tumpuan kepada kerusi yang ditandinginya.
Beliau juga berkata gabungan itu perlu melancarkan strategi kempen yang menyasarkan kawasan yang hanya calon PH bertanding.
“Jika pemimpin PH membenarkan pemimpin Umno-BN berkempen di kawasan yang ditandingi PH, saya pasti penyokong PH akan marah dan ini boleh membawa kepada undi protes.
Bagi PRU16, bagaimanapun, beliau berkata PH dan BN harus mencairkan mesej politik yang mengasingkan mereka dengan tujuan untuk membentuk satu entiti politik besar yang dipanggil “Parti Perpaduan Malaysia” yang membayangi semua parti komponen kerajaan campuran.
“Bagaimanapun, strategi penubuhan ‘Parti Perpaduan Malaysia’ tidak sesuai untuk enam pilihan raya negeri kerana tempoh masa yang sempit,” katanya.