Selepas gencatan senjata rapuh selama 48 jam antara Pakistan dan Afghanistan tamat pada petang Jumaat, kedua-dua pihak bersetuju untuk melanjutkan gencatan senjata itu sehingga rundingan di ibu kota Qatar, Doha, selesai.
Rundingan antara kedua-dua negara jiran itu bermula pada hari Sabtu.
Kementerian Luar Negeri Pakistan mengeluarkan kenyataan pada hari Rabu bahawa gencatan senjata sementara selama 48 jam telah dipersetujui dengan Afghanistan, berikutan ketegangan di sempadan antara kedua-dua negara.
Kedua-dua pihak mendakwa pihak lain yang meminta gencatan senjata tersebut, yang menurut Pakistan bermula pada jam 13:00 GMT hari Rabu.
Beberapa jam selepas gencatan senjata itu berakhir pada hari Jumaat, Pakistan melancarkan serangan udara ke wilayah Paktika, mensasarkan tempat persembunyian militan di daerah Urgun dan Barmal, menurut pegawai keselamatan kepada Associated Press.
Pada awal pagi 9 Oktober, letupan besar kedengaran di seluruh Kabul.
Jurucakap kerajaan Taliban, Zabihullah Mujahid, ketika itu merendahkan tahap serius kejadian tersebut dan tidak menuding jari kepada mana-mana pihak.
Namun keesokan harinya, Kementerian Pertahanan Afghanistan menuduh Pakistan melancarkan serangan udara ke ibu negara Kabul, satu dakwaan yang telah dinafikan oleh Islamabad.
Sehingga kini, tiada pihak yang mengaku bertanggungjawab terhadap pengeboman di Kabul pada 9 Oktober itu.
Sebaliknya, kedua-dua pihak saling menuduh antara satu sama lain sebagai pencetus pertempuran berdarah tersebut.
Afghanistan, negara tanpa pantai, mempunyai sempadan sepanjang 2,600 km dengan Pakistan, dikenali sebagai Garisan Durand yang dilukis pada tahun 1893 semasa penjajahan British.
Pergerakan militan dan penyeludup di sepanjang sempadan yang poros itu telah menjadi masalah lama, yang kini bertambah rumit dengan tindakan Pakistan mengusir pelarian Afghanistan tanpa dokumen.
Lima lintasan utama sempadan ialah Torkham, Chaman, Kharlachi, Angoor Adda dan Ghulam Khan.
Walaupun sempadan ini tidak ditutup sepenuhnya, aktiviti perdagangan dan pergerakan orang awam sering terganggu dan ditutup secara mendadak, terutama di Torkham dan Chaman.
Pakistan menuduh kerajaan Taliban yang berkuasa sejak Ogos 2021 melindungi kumpulan bersenjata, terutamanya Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP), yang menurut Islamabad bertanggungjawab terhadap peningkatan serangan ke atas pasukan keselamatannya.
Namun Kabul menafikan dakwaan melindungi kumpulan militan yang mensasarkan Pakistan.
Satu laporan Majlis Keselamatan PBB pada Julai lalu menganggarkan terdapat sehingga 6,500 pejuang TTP beroperasi di wilayah Afghanistan, sambil menambah bahawa Taliban tidak menganggap TTP sebagai kumpulan pengganas.
Dikenali juga sebagai Taliban Pakistan, TTP ialah payung kepada kumpulan militan yang berpangkalan di timur Afghanistan dan kawasan suku kaum di Pakistan.
Matlamatnya adalah untuk menegakkan sistem pemerintahan Islam yang ketat di Pakistan dan menggantikan kerajaan sedia ada.
TTP telah disenaraikan sebagai kumpulan pengganas oleh PBB sejak 2011, namun kerajaan Taliban Afghanistan tidak mengiktiraf TTP sebagai organisasi pengganas.
Terdapat dua sebab utama: pertama, Taliban Afghanistan dan TTP kedua-duanya berasal daripada puak Pashtun dan mempunyai ideologi yang sama; kedua, kedua-duanya menolak Garisan Durand sebagai sempadan sah.
Sementara itu, agensi-agensi PBB yang memfokuskan kepada pelarian dan migrasi menyatakan kebimbangan mereka pada hari Rabu terhadap rancangan Pakistan untuk melaksanakan pusingan baharu pengusiran besar-besaran terhadap tiga juta warga Afghanistan yang tinggal di Pakistan.
UNHCR memberi amaran bahawa pelarian Afghanistan yang dipaksa pulang bakal menghadapi masa depan tidak menentu di tengah-tengah konflik.
Hubungan dengan India
Letupan pada 9 Oktober di Kabul berlaku pada hari yang sama Menteri Luar Taliban, Amir Khan Muttaqi, tiba di India untuk lawatan selama enam hari, lawatan pertama sejak Taliban kembali berkuasa.
Muttaqi diberi pengecualian perjalanan sementara oleh Jawatankuasa Majlis Keselamatan PBB dan menamatkan lawatannya ke India pada hari Rabu.
Dalam lawatan tersebut, beliau bertemu dengan Menteri Luar India, Dr. S. Jaishankar, di New Delhi.
Apabila Taliban kembali berkuasa pada Ogos 2021, India menutup kedutaannya dan menarik keluar semua diplomat serta warganya.
Setahun kemudian, India mula mengembalikan kehadiran diplomatik di Afghanistan untuk mengawasi pengagihan bantuan kemanusiaan.
Lebih empat tahun kemudian, India menyambut semula delegasi Afghanistan yang diketuai oleh Muttaqi dengan penuh penghormatan.
Penganalisis berpendapat bahawa perubahan dasar India ini bertujuan mengimbangi pengaruh Pakistan di Afghanistan dan mewujudkan peluang pelaburan dalam kekayaan mineral Afghanistan yang besar.
Dalam sidang media bersama Menteri Luar India pada hari Jumaat, Muttaqi berkata bahawa Pakistan dan Afghanistan sama-sama mahukan hubungan positif, sambil menambah, “Terdapat pihak tertentu di Pakistan yang cuba menimbulkan kekacauan”.
Jaishankar menyeru kerjasama dua hala yang lebih rapat, sambil menegaskan bahawa langkah itu akan menyumbang kepada kestabilan dan ketahanan serantau.
Beliau turut mengucapkan terima kasih kepada Muttaqi atas jemputan kepada syarikat-syarikat India untuk meneroka peluang perlombongan di Afghanistan.
Pada hari Isnin, Muttaqi mengumumkan bahawa penerbangan terus antara Kabul dan bandar-bandar India akan bermula tidak lama lagi.
Sumber Mineral Afghanistan
Apabila menyebut Afghanistan, kebanyakan orang akan terbayang sebuah negara miskin dunia ketiga.
Namun hakikatnya, Afghanistan memiliki kekayaan sumber semula jadi yang sangat besar dan belum diterokai sepenuhnya.
Negara bergunung-ganang ini dipercayai mempunyai sumber mineral bernilai lebih AS$1 trilion, tetapi puluhan tahun peperangan telah menghalang penerokaannya.
Imej satelit menunjukkan banyak lombong kecil kini kembali aktif.
Menurut Financial Times, daripada 128 tapak perlombongan berlesen, 88 menunjukkan tanda-tanda pembangunan dan pengembangan.
Menurut Bank Dunia, hasil daripada perlombongan minyak, zamrud dan nephrite (sejenis jed yang sangat dihargai di China) telah meningkatkan pendapatan Afghanistan sebanyak 22% pada April dan Mei hasil daripada lelongan lombong.
Pemerintah Taliban telah mengumumkan lebih 200 perjanjian perlombongan bernilai berbilion dolar.
Terletak di atas jalur Tethyan, Afghanistan kaya dengan emas, tembaga, batu permata dan litium.
Selain emas dan marmar, Afghanistan juga memiliki sumber tembaga, litium, bijih besi, unsur nadir bumi, arang batu dan batu permata berharga, bahan penting bagi industri global seperti elektronik, pembuatan bateri kenderaan elektrik, pembinaan dan tenaga.
Sektor perlombongan ini dijangka membantu Taliban membina hubungan antarabangsa baharu, apabila kuasa-kuasa seperti China, Rusia, India dan Iran mula mengisi kekosongan yang ditinggalkan oleh negara Barat.
Taliban dan Dunia
Walaupun banyak negara termasuk China, Rusia, Iran, Pakistan dan Turki telah membuka semula kedutaan mereka di Kabul, hanya Rusia yang secara rasmi mengiktiraf kerajaan Taliban.
Pada 3 Julai 2025, Rusia menjadi negara pertama yang secara rasmi mengiktiraf rejim Taliban, hampir empat tahun selepas ia kembali berkuasa.
Bendera Emiriah Islam Afghanistan (IEA) dikibarkan buat kali pertama di Kedutaan Afghanistan di Moscow.
Sejak Jun 2025, Gul Hassan berkhidmat sebagai duta tetap pertama Taliban yang diiktiraf oleh Rusia.
Walaupun China memutuskan hubungan diplomatik selepas Taliban kembali berkuasa, kini China merupakan pelabur asing terbesar di Afghanistan.
Menurut laman rasmi Kementerian Luar Negeri China, pada tahun 2012 kedua-dua negara mengumumkan kerjasama strategik dan jumlah perdagangan dua hala pada tahun 2024 mencecah AS$1.59 bilion, peningkatan 19% berbanding tahun sebelumnya.
Kedua-dua negara berkongsi sempadan sepanjang 92 km.
Selepas lawatan Muttaqi ke India, New Delhi mengumumkan peningkatan misi teknikalnya kepada status kedutaan penuh.
Iran pula mengekalkan hubungan baik dengan kedua-dua negara.
Menteri Luar Iran, Abbas Araghchi, menyeru kedua-dua pihak supaya menahan diri di tengah-tengah ketegangan yang sedang berlaku.
Dalam sidang media di Tehran pada 13 Oktober, jurucakap Kementerian Luar Iran, Esmaeil Baghaei, memberi amaran tentang kesan limpahan berbahaya daripada konflik ini.
Beliau menegaskan bahawa isu paling penting bagi Iran ialah keselamatan dan kestabilan negara-negara jiran.
Beliau menambah, “Afghanistan dan Pakistan kedua-duanya adalah jiran Muslim kami dan perpecahan hubungan antara kedua-dua negara boleh membawa akibat yang melangkaui sempadan mereka.”
Apabila pertempuran sempadan semakin memuncak, semua pihak menyeru kedua-dua negara supaya duduk semeja dan menyelesaikan perbezaan melalui dialog, bukan kekerasan.
Musim panas ini, menteri luar Afghanistan dan Pakistan bertemu di Istanbul semasa Sesi ke-51 Majlis Menteri-Menteri Luar OIC.
Kedua-dua pihak membincangkan pelbagai isu termasuk perdagangan, transit dan infrastruktur serantau, serta menyatakan sokongan terhadap kerjasama dalam projek strategik.
Penutup: Ekonomi Sebagai Jalan Damai
Penghentian permusuhan akan membuka jalan kepada pelaburan dan pembangunan sumber semula jadi Afghanistan.
Keamanan dan kestabilan negara itu akan membolehkan sektor perlombongan menjadi pemangkin utama ekonomi.
Selepas berdekad-dekad ketidakstabilan, kekayaan sumber bumi Afghanistan berpotensi menjadi talian hayat ekonomi bagi sebuah negara di mana suku daripada 40 juta penduduknya kini berisiko menghadapi kebuluran.