Presiden Pertubuhan Kinabalu Progresif Bersatu (UPKO), Datuk Ewon Benedick, mengumumkan pengunduran dirinya daripada Kabinet Persekutuan sebagai langkah mempertahankan hak 40 peratus hasil Sabah yang dijamin dalam Perlembagaan Persekutuan dan termaktub dalam Perjanjian Malaysia 1963 (MA63).
Langkah itu disifatkan sebagai tindakan berprinsip dan berani di tengah-tengah kekecewaan rakyat Sabah terhadap kegagalan Kerajaan Persekutuan melaksanakan janji-janji MA63 secara menyeluruh.
Ewon menjelaskan, keputusan tersebut dibuat selepas beliau meneliti penghakiman bertulis Mahkamah Tinggi Kota Kinabalu oleh Hakim Celestina Stuel Galid, yang menyokong tuntutan Sabah Law Society (SLS) berkaitan pelaksanaan hak 40 peratus hasil Sabah.
Beliau menegaskan bahawa pendirian Jabatan Peguam Negara (AGC) dalam kes itu amat mengecewakan kerana jelas mengabaikan sejarah pembentukan Persekutuan Malaysia serta asas penyertaan Sabah ke dalam Malaysia pada tahun 1963.
“Saya tidak dapat bersetuju dengan pendirian AGC.
“Mereka penasihat kepada Perdana Menteri dan Kerajaan Persekutuan.
“Maka sangat janggal untuk saya terus kekal dalam Kabinet Persekutuan sedangkan pendirian itu bercanggah dengan perjuangan UPKO,” tegasnya dalam kenyataan rasmi bertarikh 8 November.
AGC Dianggap Menyimpang daripada Semangat MA63
Menurut Ewon, pendekatan AGC terhadap isu 40 peratus hasil Sabah sejak tiga tahun lalu tidak selari dengan prinsip perjuangannya dan tidak mencerminkan semangat MA63.
Beliau mengingatkan bahawa hak tersebut bukanlah tuntutan baharu, sebaliknya telah termaktub dalam Perkara 112C dan 112D Perlembagaan Persekutuan, serta disebut dalam Laporan Suruhanjaya Cobbold, Laporan Jawatankuasa Antara Kerajaan (IGC), dan Akta Malaysia 1963.
Ewon turut mendedahkan bahawa beliau sendiri pernah memfailkan saman terhadap Kerajaan Persekutuan pada Jun 2022 bagi menuntut pelaksanaan hak 40 peratus itu sebelum menarik balik saman tersebut pada September 2023 bagi memberi ruang kepada proses rundingan politik.
“AGC sepatutnya tidak memfailkan rayuan terhadap keputusan Mahkamah Tinggi tersebut.
“Sebaliknya, mereka harus memulakan rundingan dengan Kerajaan Negeri Sabah untuk memastikan pelaksanaan sebenar hak yang dijamin Perlembagaan,” ujarnya.
“Saya Ingin Melihat Hak Sabah Dilaksanakan, Bukan Dijanjikan”
Dalam kenyataan itu, Ewon menegaskan bahawa perjuangannya dalam politik bukan untuk kedudukan, tetapi demi memastikan hak Sabah dilaksanakan secara nyata, bukan hanya disebut dalam ucapan atau manifesto.
“Saya ingin melihat hak Sabah dilaksanakan, bukan sekadar dijanjikan. Itu sebab saya menyertai politik,” katanya dengan nada tegas.
Beliau juga menyatakan hasrat untuk mengutus surat rasmi kepada Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim, bagi memaklumkan pengunduran rasminya daripada Kabinet Persekutuan.
Walaupun menzahirkan penghargaan kepada Perdana Menteri atas peluang berkhidmat, Ewon menegaskan bahawa perjuangan prinsip tidak boleh digadaikan demi kedudukan.
‘Sabah First’ Jadi Agenda Baharu UPKO
Sebagai langkah seterusnya, Ewon memaklumkan akan memanggil Mesyuarat Khas Majlis Tertinggi UPKO pada Isnin depan bagi membincangkan agenda baharu parti yang digelar ‘Sabah First’.
Agenda ini, katanya, akan menjadi kerangka utama perjuangan UPKO dalam menuntut autonomi dan keadilan fiskal bagi Sabah.
Langkah Ewon dianggap sebagai satu pendirian bermaruah, bukan sahaja terhadap Kerajaan Persekutuan, tetapi juga terhadap persepsi rakyat Sabah yang sudah lama merasa terpinggir dalam pembahagian hasil negara.
Reaksi dan Implikasi Politik
Penganalisis politik melihat tindakan ini sebagai isyarat politik keras dari Sabah terhadap Putrajaya.
Ia mungkin membuka ruang kepada kebangkitan semula politik berteraskan autonomi negeri, malah boleh menjadi tekanan moral kepada pemimpin-pemimpin Sabah lain yang masih berada dalam Kabinet.
Tindakan Ewon turut mengingatkan rakyat kepada perjuangan asal MA63 yang sering dijadikan bahan retorik tetapi tidak dilaksanakan secara konkrit.
Sementara itu, sumber dalam UPKO menyatakan bahawa parti akan terus menyokong kestabilan politik nasional, tetapi tidak akan berkompromi dalam isu hak Sabah.
Penutup
Tindakan Datuk Ewon Benedick meletakkan jawatan bukan sekadar langkah politik, tetapi satu pernyataan prinsip dan harga diri negeri Sabah.
Ia menandakan bahawa perjuangan menuntut hak negeri bukan lagi slogan pilihan raya, tetapi agenda moral dan perlembagaan yang wajib ditegakkan.
Seperti yang sering dilaungkan oleh pejuang Sabah terdahulu, “Sabah bukan peminta simpati, tetapi rakan setara dalam Persekutuan Malaysia.”